Ürün aynı, fiyat yüzde 112 farklı!

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Merkez Bankası’nın birlikte oluşturup, geçtiğimiz hafta kullanıma açtığı, zincir marketlerde satışa sunulan ürünler arasında fiyat karşılaştırmasına imkan sağlayan marketfiyati.org.tr sitesi ilk hafta tüketicilerden büyük ilgi gördü. Siteye 1 milyon 760 binin üzerinde tekil kullanıcı giriş yaptı. Teknik altyapısını TÜBİTAK’ın hazırladığı, şimdilik sadece masa üstü uygulaması bulunan sistemin mobil versiyonu da, yakın zamanda kullanıma açılacak. Ardından lokantalar için de ayrı bir site ve uygulama açılması bekleniyor.

Türkiye’de enflasyonun temel sebeplerinden birisi olarak gösterilen gıda fiyatlarındaki artış bir türlü önlenemiyor. Fiyat artışlarının bir kısmı maliyetlerdeki yükselişten kaynaklanırken, bir kısmı da perakende satış noktalarının uyguladıkları satış politikalarından kaynaklanıyor. Kamunun kullanıma açığı marketfiyatlari. org adlı sitede aynı markalı ürünün aynı gramajı, marketler arasında yüzde 112’ye varan fiyatlarla satılabiliyor.

SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?

Tüketiciler sitede ürün veya marka üzerinden araştırma yapabiliyor. Arama butonuna ürün yazıldıktan sonra; marka, market, gramaj gibi filtreleme seçenekleri çıkıyor. Tüketicinin konumunun belirlenmesine izin vermesi halinde, ürünleri satın alabileceği en yakın marketler listeleniyor. Hatta bir alışveriş listesi oluşturularak, ürünlere hangi markette ne kadar ödeneğine ilişkin bilgiler de görülebiliyor.

FİYATLAR NASIL TOPLANIYOR?

Sisteme dahil olan marketler günlük değişen fiyat ve stok bilgilerini konum ve şube bazlı olacak şekilde TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi’nin (BİLGEM) Fiyat Açık Veri Platformu’na iletiyor. Bu veriler TÜBİTAK’ta özel algoritmalar kullanılarak işleniyor.

HANGİ MARKETLER VAR?

Platformda Türkiye genelinde 200 ve üzerinde şubesi bulunan marketler zorunlu olarak yer alıyor. 200’den az şubesi olanlar ise isteğe bağlı olarak katılabiliyorlar.

Sitede şu anda; A101, BİM, CarrefourSA, Hakmar, Migros, Tarım Kredi Kooperatifi ve ŞOK zincir marketlerinden fiyat verileri yer alıyor.

Marketfiyatlari.org adlı sitede tüketiciler yakınlarındaki marketlerde en uygun fiyatları tespit etme imkanı bulurken, aynı marka ve gramajdaki ürünlerin arasındaki büyük fiyat farklarını görme imkanına sahip oluyorlar. Ekonomi’nin yaptığı araştırmalara göre aynı ürün marketler arasında yüzde 112 fiyat farkıyla satılabiliyor.

ÜRÜN VE MARKETLERE GÖRE TESPİT EDİLEBİLEN BAZI FARKLILIKLAR

Bir markette 1 kg çay fiyatı 232 lira iken, aynı çayın yarım kilosu 99 liraya satılıyor. Aradaki fark yüzde 17.1 düzeyinde. Yani aynı ürünün yarım kiloluk paketinden iki tane alınması, 1 kg olarak alınmasından daha ucuza geliyor. 16’lı tuvalet kağıdı bir markette 89 liraya satılırken, başka bir markette 189 lira 95 kuruşa satılıyor. Aynı marka ve büyüklükteki tuvalet kağıdında iki marka arasındaki fiyat farkı yüzde 112’nin üzerinde. 5 litrelik su bir markette 30 liraya, başka markette 37.5 liraya satılıyor. Yani ikinci markette su yüzde 25 daha pahalı satılıyor. 750 ml’lik cam şişe suyu bir markette 53.5 liraya satılırken, diğeri bunun yüzde 35.5 üzerinde yani 72.5 liraya satılıyor. 1 litrelik pet ambalajlı su bir markette 12 liraya, başka bir markette 17.5 liraya satılırken, aradaki fark yüzde 45.8 seviyesinde. 600 gramlık tost peyniri bir markette 189.95 lira, başka markette bunun yüzde 27.8 üzerinde yani 242.9 liraya satılıyor.

SİTENİN GÜÇLÜ YÖNLERİ

● Tüketici aynı ürünü hangi markette daha ucuza satın alabileceğini görebiliyor. Alışveriş listesi oluşturulması ve zamanı olması halinde, toplamda en az para ödemesi için hangi marketlerden alışveriş yapması gerektiğini tespit edebiliyor. Tüketicilerin market fiyatı karşılaştırma imkanına kavuşmasının, önümüzdeki süreçte marketlerin markalı ürünlerde fiyat politikasını belirlerken daha dikkatli davranmalarına yol açması bekleniyor.

SİTENİN ZAYIF YÖNLERİ

● Kırmızı ette nitelik itibarıyla çok fazla karşılaştırma yapılamıyor. Aynı markette farklı ambalajlarda satışa sunulan ürünlerin fiyatları görülebiliyor. İşlenmiş kırmızı et ürünlerinde de benzer şekilde fiyat karşılaştırması yapılamıyor. Sitenin mobil uygulaması şu anda yok. Ancak bakanlıklar ve TÜBİTAK bununun da oluşturulması için çalışmalara başladı. Tüketici alışveriş sepeti oluşturduğunda karşısına market listeleri çıkmakla birlikte, bazı ürünlerde sadece bir marketteki fiyatlar yer alıyor. Sisteme tabi olma zorunluluğu için 200 şube şartı bulunması, birçok güçlü yerel marketlerdeki fiyatların görülmesini engelliyor.

FİYAT ARTIŞLARI CEPTEN BİLDİRİLECEK

● Ticaret Bakanlığı fahiş fiyat artışlarının önlenmesi kapsamında, haksız fiyat artışlarının cep telefonları üzerinden vatandaşlar tarafından bildirilmesini sağlayan uygulamayı güncelledi. Yapılan Tüketici mağduriyetlerinin önüne geçebilmek amacıyla geliştirilen “Haksız Fiyat Artışı Bildirimi Mobil Uygulamasına” yeni modüller eklendiği bildirildi. Açıklamada yenilikçi bir mobil uygulama ile vatandaşların karşılaştıkları haksız fiyat artışlarını ânında ve etkili biçimde bildirip, hızlı aksiyon alınmasına imkan sağlanmasının amaçlandığı vurgulandı.