TEPAV Bütçe İzleme Bül­teni ile 2024 değerlendirmesi

TEPAV Bütçe İzleme Bül­teni’nin dördüncü sayısı yayımlandı. Bülteni’nin dördüncü sayısında, 2024 yılı için maliye politikasının enflas­yonla mücadeleye yeterli destek sağlamadığı ifade edilerek, büt­çe açığının yıl sonunda 2,3 tril­yon TL seviyelerine ulaşacağı öngörüldü.

2024 yılının ilk do­kuz ayındaki veriler esas alınarak yapılan değerlendirmede MYB açığının 2023 yılının aynı döne­mine göre yüzde 109,5 oranında artış gösterdiğine dikkat çekilir­ken, aynı dönemde faiz dışı açı­ğın da neredeyse 3 kat arttığına vurgu yapıldı.

Bültende, geçtiği­miz aylarda açıklanan “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ne rağmen 2024 yılı harcamaları­nın nominal olarak bütçede yer alan rakamların üzerinde gerçek­leşeceği öngörüldü. Ayrıca, ver­gi paketi ile elde edilen ilave gelir ve beklenenden yüksek gerçek­leşen enflasyonun etkisiyle ver­gi gelirleri bir miktar artmış ol­sa da yıl sonunda bütçe açığının sadece 300 milyar TL civarında azalarak 2,3 trilyon TL (GSYH’ye oran olarak yüzde 5,3) seviyesin­de gerçekleşmesinin beklendi­ği ifade edildi.

Bültende, yılın ilk dokuz ayında enflasyon yüzde 35’in üzerinde gerçekleşirken yıl başında Orta Vadeli Programda (OVP) ile belirlenen yüzde 33’lük hedefi aşıldığını ifade edildi. 2025-2027 dönemine ilişkin ola­rak açıklanan OVP’de 2024 yılı enflasyonu yüzde 41,5 olarak re­vize edildiğine değinilen bülten­de, bununla beraber, ekim ayı enf­lasyon verisinin ardından eko­nomi yönetiminin yüzde 41,5’lik hedefinin de tutmayacağının an­laşıldığı belirtildi.

"ÇALIŞANLARLA EMEKLİLERİN ZAM TALEBİ GÜÇLENMİŞTİR"

Bu doğrultuda 2024 yılı enf­lasyonunda ortaya çıkan bu sap­manın, asgari ücret başta olmak üzere ücret ve maaş gelirlerinde 2025 yılı için yapılacak düzenle­menin boyutu tartışma konusu olduğunun vurgulandığı bülten­de, "Çalışanlarla emekliliklerin zam talepleri güçlendirmiştir" de­nildi.

Bültende ayrıca, ekonomik faaliyetlerdeki zayıflama işaret­lerinin yanı sıra döviz kurların­daki yatay seyre bağlı olarak ge­rek ihracat gerekse ithalat hafif bir düşüş gösterdiği belirtilerek, bunun bir yansıması olarak da temmuz ayı verilerine göre cari işlemler dengesinin yıl başında öngörülen 35 milyar dolar sevi­yesindeki açığın oldukça altın­da gerçekleşmesinin beklendiği ifade edildi. Bültende, yıl için­de açıklanan “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”ne rağmen 2024 yılı harcamalarının nomi­nal olarak bütçede yer alan ra­kamların üzerinde gerçekleşme­si beklendiğinin belirtildi.

2024 yılı için makroekonomik geliş­meler, bütçe gelişmeleri ve alınan tedbirler çerçevesinde 2024 yı­lı için tahminlerinin revize edil­diğinin vurgulandığı bültende, “2024 yılı bütçe dengesi sınırlı harcama artışlarına ve gelirlerde enflasyonla birlikte stopaj oran­larındaki artış ile vergi uyumu­na yönelik idari düzenlemelerle nominal olarak yükselmiş ama GSYH’ye oran olarak düşmüştür. Özellikle vergi tedbirlerinin ağır­lıklı olarak 2025 yılına ertelen­mesi nedeniyle 2024 yılına ge­len mali etkinin çok sınırlı kal­ması vergilerin GSYH’ye oranını bu dönemde düşürmüştür.

Top­lam harcamaların 157 milyar TL, gelirlerin ise 495 milyar TL he­deflerin üzerinde gerçekleşeceği tahmin edilmiştir. Faiz dışı denge GSYH’ye oran olarak yüzde 3,4’e, program tanımlı denge ise yüz­de 2,8’e gerilemektedir. Bununla birlikte, özellikle mali risklerden kaynaklı cari transferlerin bütçe gideri yazılmasına yönelik uygu­lamalarla, deprem ödeneklerinin nakit ve tahakkuk bazlı kullanımı ve bütçede raporlanmasına iliş­kin hususlar ve oluşabilecek har­cama artıkları, açığı yukarı aşağı yönlü etkileyecektir” ifadelerine yer verildi.